Wcześniactwo
Noworodki urodzone przedwcześnie tworzą niejednorodną grupę dzieci obejmującą zarówno te skrajnie niedojrzałe, urodzone przed 28. tygodniem ciąży, jak i tzw. późne wcześniaki, urodzone między 34. a 37. tygodniem ciąży.
Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, World Health Organization), za dzieci urodzone przedwcześnie uważa się noworodki o masie urodzeniowej poniżej 2500 g.
Wcześniactwo nie jest chorobą, lecz zjawiskiem socjomedycznym związanym z dużą zachorowalnością i różnego stopnia niepełnosprawnością, trwającą wiele miesięcy, a niekiedy całe życie.
Podział wcześniactwa ze względu na masę wyróżnia noworodki z ekstremalnie małą urodzeniową masą ciała (ELBW) < 1000 g, noworodki z bardzo małą urodzeniową masą ciała (VLBW) < 1500 g i noworodki z małą urodzeniową masą ciała (LBW) < 2500 g.
Globalne szacunki wcześniactwa i LBW wahają się od 15% do 20 % w krajach rozwijających sią, w Polsce wynoszą od 5,5 do 7,5%. Według danych WHO w 2015 roku około 20,5 miliona żywych urodzeń to noworodki LBW, z czego 91% z nich pochodziło głównie z południowej Azji (48%) i Afryki Subsaharyjskiej (24%).
Wcześniaki i noworodki z małą masą ciała mają od 2 do 10 razy większe ryzyko zgonu niż noworodki urodzone o czasie (co najmniej 37 tydzień ciąży) i z masą urodzeniową (co najmniej 2,5 kg) i są szczególnie narażone na zaburzenia oddychania, trudności karmienia, zaburzenia wzrastania, słabszą regulację temperatury ciała i infekcje.
Mają wyższe ryzyko zaburzeń rozwojowych, w tym mózgowego porażenia dziecięcego i retinopatii wcześniaków, a także niektórych chorób rozpoczynających się w wieku noworodkowym, takich jak choroby sercowo-naczyniowe.
Przeżywalność, zdrowie, wzrastanie i rozwój neurologiczny wcześniaków i noworodków z małą masą ciała nadal budzi niepokój w wielu krajach, a tempo poprawy jest powolne.
Opieka nad wcześniakami i noworodkami z małą masą ciała jest światowym priorytetem i priorytetem globalnej strategii Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) „Każda kobieta, każde dziecko” (EWEC, Every Woman Ewery Child) na rzecz zdrowia kobiety, dzieci na lata 2016–2030, Funduszu Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF).
W listopadzie 2022 roku WHO wydała nowe zalecenia dotyczące opieki nad wcześniakiem i noworodkiem z małą masą urodzeniową.
